Η γοητεία του τουρκικού μοντέλου
Μέχρι πρότινος, τα μοντέλα που επικαλούνταν πολιτικοί και δημοσιογράφοι του «μεσαίου χώρου» ήταν αυτά της προηγμένης Δύσης: Σκανδιναβία, Γερμανία, Ιαπωνία, άντε και ΗΠΑ… Με το ξέσπασμα της κρίσης, ωστόσο, ακόμη κι αυτές οι φαντασιώσεις συρρικνώνονται δραματικά.
Όπως διαπιστώνουμε από πρόσφατα δημοσιεύματα των εφημερίδων που κανοναρχούν αυτή τη βίαιη προσαρμογή της εθνικής μας ψυχολογίας στις επιταγές των νέων καιρών, το καινούριο μας πρότυπο δεν (πρέπει να) είναι άλλο από τη γειτονική μας Τουρκία. Τη χώρα, με άλλα λόγια, που μέχρι τώρα βαθμολογούσαμε -σαν καλοί ευρωπαίοι- τις προσπάθειές της «να μας μοιάσει», εκδημοκρατίζοντας τις αυταρχικές δομές της!
Το σαφέστερο δείγμα του νέου λόγου μας το πρόσφερε ένα πρωτοσέλιδο άρθρο του Αλέξη Παπαχελά στην «Καθημερινή» (7.4.10), με τις εντυπώσεις του από μια πασχαλιάτικη εκδρομή στην Κωνσταντινούπολη. Σε αντίθεση με «μια Ελλάδα που εδώ και καιρό αδυνατεί να δαμάσει το πολύ μίζερο και κακό κομμάτι του εαυτού μας», διαβάζουμε, «η Τουρκία έχει κάνει μεγάλα βήματα και αυτό είναι πλέον πρόδηλο δια γυμνού οφθαλμού. Από πλευράς υποδομών, επιχειρηματικότητας, εξωστρέφειας και εκπαίδευσης, τα πράγματα έχουν προχωρήσει πολύ. […] Η Τουρκία νιώθει τώρα έναν πρωτόγνωρο δυναμισμό και μια καινούρια αυτοπεποίθηση. Είναι λογικό όταν έχει ανάπτυξη 6% και σημαντικοί αναλυτές την κατατάσσουν, μαζί με την Ινδία, στις χώρες που θα παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια οικονομία».
Ιδιαίτερη γοητεία ασκεί στο διευθυντή της «Καθημερινής» το εκπαιδευτικό σύστημα της γείτονος: «Στην Παιδεία οι Τούρκοι έχουν καταφέρει να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια και να πετύχουν μια σοβαρή συνεργασία κράτους και ιδιωτών που έχει λαμπρά αποτελέσματα. Οι εγκαταστάσεις ορισμένων τουρκικών πανεπιστημίων, αλλά και το περιεχόμενο των σπουδών τους, αφήνουν πίσω τα ελληνικά ΑΕΙ που βουλιάζουν στη μιζέρια και τις μικροδιαπλοκές της μετριότητος και του συνδικαλισμού».
Εν ολίγοις, «η σημερινή Τουρκία θυμίζει από πολλές απόψεις την Ελλάδα της ευφορίας του 2004, με τη διαφορά πως την διαχειρίζεται με μεγαλύτερη σοβαρότητα και αφού έχει λύσει τα αυτονόητα ζητήματα που εμάς δεν μας αφήνουν να πάμε μπροστά». Ώρα, με άλλα λόγια, να τη μιμηθούμε – επιλύοντας, με τον ίδιο προφανώς τρόπο, «τα αυτονόητα».
Δεν είναι όμως μόνο η «Καθημερινή» που, μέσα στην κρίση, ανακάλυψε τον τουρκικό δρόμο προς την ευημερία. Λίγες μέρες μετά, το ομόφρον «Βήμα» μας προτείνει κι αυτό να πάρουμε μαθήματα απ’ την Τουρκία, μια χώρα που «έμαθε να ζει με το ΔΝΤ» (18.4.2010). Την εικόνα συμπληρώνουν, τέλος, οι ενθουσιώδεις προτροπές διαφόρων οικονομικών ενθέτων και ηλεκτρονικών εφημερίδων, που μας καλούν -κι αυτά- να μιμηθούμε την «αναπτυξιακή» στρατηγική των γειτόνων μας, ιδίως στον τουριστικό τομέα.
Πού οφείλεται όμως αυτή η ξαφνική επανεκτίμηση των «προσόντων» της Τουρκικής Δημοκρατίας από τα εθνικά υπερήφανα ΜΜΕ μας;
Μάλλον όχι στις οικονομικές επιδόσεις της γείτονος αυτές καθαυτές. Άγνωστό πού βρήκε π.χ. ο Παπαχελάς την «ανάπτυξη 6%» που τον εντυπωσίασε, αφού σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Άγκυρας το τουρκικό ΑΕΠ μειώθηκε μέσα στο 2009 κατά 4,7% (AFP 31/3/10). Δύσκολα μπορεί επίσης να ζηλέψει κανείς μια κοινωνία όπου ο επίσημος κατώτατος μισθός δεν φτάνει καν τα 300 ευρώ, ενώ το μέσο μηνιαίο εισόδημα των φτωχότερων οικογενειών κυμαίνεται γύρω στα 150 ευρώ (Le Monde Diplomatique, 9/2008). Εκτός κι αν θαμπώνεται από το «επίτευγμα» ότι 35 Τούρκοι φιγουράρουν στη λίστα των πλουσιότερων ανθρώπων της υφηλίου!
Μια απλή ματιά στα διεθνή πρακτορεία αρκεί άλλωστε για να διαπιστώσουμε ότι, μέσα στους πρώτους μήνες του 2010, η «φερεγγυότητα» της τουρκικής οικονομίας και το ενδεχόμενο ενός ακόμη «πακέτου πιστώσεων» του ΔΝΤ προς την Άγκυρα τροφοδότησαν παρόμοια επικοινωνιακά παιχνίδια «εκτιμητών» με αυτά που εδώ χαρακτηρίστηκαν σαν εκβιασμοί επαγγελματιών κερδοσκόπων. Αντιδρώντας δε σ’ αυτές τις πιέσεις, η κυβέρνηση Ερντογάν ανέβαλε στις 10 Μαρτίου επ’ αόριστον τις διαπραγματεύσεις για το επίμαχο δάνειο.
Αυτό που μένει είναι η γοητεία που ασκεί ένα αυταρχικό κράτος, συνηθισμένο να μην πολυδίνει λογαριασμό στους πολίτες του αλλά πλήρως υποταγμένο στα κελεύσματα των «παραγωγικών τάξεων», σε όσους αναλογίζονται με τρόμο τις αντιστάσεις που θα συναντήσει στα καθ’ ημάς η υλοποίηση των συνταγών του ΔΝΤ. Σ’ αυτό τον τομέα, η τουρκική εμπειρία μπορεί όντως ν’ αποδειχθεί διδακτική για τους κυβερνήτες μας.
το υπόλοιπο άρθρο βρίσκεται εδώ
No comments:
Post a Comment