ΕΛΛΗ ΠΑΠΠΑ (1920 - 27 Οκτωβρίου 2009)

-
Έφυγε από τη ζωή, σήμερα τα ξημερώματα, η δημοσιογράφος, συγγραφέας και μαχήτρια της Αριστεράς Έλλη Παππά, σε ηλικία 89 ετών.
-
Η Έλλη Παππά (1920 - 27 Οκτωβρίου 2009), ήταν δημοσιογράφος και συγγραφέας, κόρη του Ευάγγελου Παππά και της Μαριάνθης Παπαδοπούλου. Γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1920 (η μικρότερη από πέντε παιδιά: Ηρώ, Δέσποινα, Διδώ, Έλλη και Γιώργος). Αδελφή της ήταν η συγγραφέας Διδώ Σωτηρίου. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή η οικογένεια εγκαταστάθηκε στον Πειραιά. Φοίτησε αρχικά στη φιλοσοφική και στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές της, λόγω της Κατοχής, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Εργάστηκε στην παράνομη έκδοση του Ριζοσπάστη μέχρι το 1949, οπότε άρχισε η συνεργασία της με τον Νίκο Πλουμπίδη και από τον Ιούνιο του 1950 με τον Νίκο Μπελογιάννη που έγινε σύντροφός της. Η Έλλη Παππά και ο Νίκος Μπελογιάννης συνελήφθησαν (Δεκέμβριος 1950) και παρέμειναν σε απομόνωση έως την πρώτη δίκη τους (Νοέμβριος 1951).

Στη φυλακή γεννήθηκε ο γιος τους, Νίκος (Αύγουστος 1951). Ακολούθησε δεύτερη δίκη (Φεβρουάριος 1952). Καταδικάστηκαν σε θάνατο, ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε, αλλά η Έλλη όχι, λόγω του βρέφους, και τελικά αποφυλακίστηκε την πρωτοχρονιά του 1964. Εργάστηκε στην ΕΔΑ και από το 1965 ήταν αρθρογράφος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας Δημοκρατική Αλλαγή. Με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο (αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 1968, λόγω σοβαρής ασθένειας).
Ως δημοσιογράφος, εργάστηκε στην Εγκυκλοπαίδεια Χάρη Πάτση, στην εφημερίδα Μακεδονία, στο περιοδικό Γυναίκα, στην εφημερίδα Εξπρές και στην εφημερίδα Έθνος. Δραστηριοποιήθηκε στην μεταπολιτευτική ΕΔΑ και στο ΚΚΕ. Λόγω των πολιτικών διώξεων της Έλλης Παππά κατά την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου, μεγάλο μέρος του αρχείου της έχει χαθεί. Από την περίοδο της φυλάκισής της σώζεται αλληλογραφία, κείμενα και ενθυμήματα, πολλά από τα οποία φυλάχθηκαν από το γιο της και την αδελφή της Διδώ Σωτηρίου. Σε δεκατρία χρόνια φυλακής, δεν έπαψε να δημιουργεί –κατάλληλα για την εκάστοτε ηλικία του– βιβλία για το παιδί που μεγάλωνε με τη φροντίδα της αδελφής της, Διδώς. Γραμμένα ή διασκευασμένα από την ίδια, ζωγραφισμένα και βιβλιοδετημένα στο χέρι με λεπτομέρεια, τα βιβλία που φιλοτέχνησε για το γιο της η Έλλη Παππά αποτελούν ακραία μορφή αντίστασης στη βαρβαρότητα της φυλάκισης για πολιτικούς λόγους. Το 2002, η Έλλη Παππά εμπιστεύθηκε στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο το σύνολο του αρχείου της, που, ταξινομημένο πλέον, προστίθεται στις διαθέσιμες πηγές της μεταπολεμικής ιστορίας.Πραγματοποίησε μελέτες για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως «Ο Πλάτωνας στην εποχή μας» και η «Σπουδή στο θέμα της Ελευθερίας - Η έννοια της ελευθερίας στον προσωκρατικό υλισμό», και μελέτες για τον μαρξισμό και τον λενινισμό, όπως ο «Μύθος και ιδεολογία στη ρωσική επανάσταση -οδοιπορικό από το ρωσικό αγροτικό λαϊκισμό στο λαϊκισμό του Στάλιν» και «Ο Λένιν χωρίς λογοκρισία και εκτός μαυσωλείου».

Τα τελευταία πολιτικά βιβλία της, τα οποία κυκλοφόρησαν το 2006, είναι τα «Αποχαιρετισμός στον αιώνα μου» (εκδόσεις Κέδρος) και «Μακιαβέλι ή Μαρξ» (εκδόσεις Αγρα). Το αρχείο της Έλλης Παππά φυλάσσεται στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α).
-
ΣΧΕΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Νίκος Μπελογιάννης. Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο, σκίτσο Pablo Picasso

The Man With The Carnation(1980) "Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ"(MOVIE)
-

…Οι ατέλειωτοι μήνες στα μπουντρούμια-πηγάδια της Ασφάλειας -το δικό μου κατασκότεινο, του Νίκου με φώς νύχτα-μέρα- με την απίθανη αλληλογραφία μας και τον κώδικα του βήχα, οι δύο δίκες στα στρατοδικεία όπου δίναμε μαζί τις μάχες μας, είναι πια ένα “ευτυχισμένο” παρελθόν. Εδώ, στη φυλακή της Καλλιθέας, στα μπουντρούμια της απομόνωσης, έχουμε μόνο τις θανατικές καταδίκες μας, αλλά και τις καθημερινές στιγμές στο προαύλιο, όταν μπορούμε να μιλήσουμε. Ο Νίκος είναι στενοχωρημένος με τη “χλιαρότητα” με την οποία αντιμετωπίζουν τη δική μας θέση οι βουλευτές της ΕΔΑ: “Θα ήμουν εγώ βουλευτής και θα είχα ανθρώπους μας στη δική μας θέση και θα καθόμουν έτσι; Μωρέ θα κατέβαινα με τηλεβόα στη Σταδίου!”, μου είπε κάποια στιγμή.

Οι αιτήσεις χάριτος απορρίφθηκαν, τα μέτρα στην απομόνωση έγιναν πιο σκληρά, όλα έδειχναν πως ήμασταν κοντά στο τέρμα, όταν ήρθε ο αρχιφύλακας, μας έβγαλε τον Νίκο κι εμένα στο διάδρομο και μας έδειξε μια εφημερίδα. “Σωθήκατε!”, μας είπε χαρούμενος, και μας έδωσε την εφημερίδα που κρατούσε. Ήταν η εφημερίδα με το γράμμα του Πλουμπίδη, ύστατη προσπάθεια να σωθεί ο Νίκος. Το άλλο πρωί ήρθε και πάλι ο αρχιφύλακας με μια εφημερίδα, μας έβγαλε στο διάδρομο και: “δεν καταλαβαίνω, κάτι συμβαίνει εδώ, το Κόμμα σας λέει πως το γράμμα του Πλουμπίδη είναι πλαστό!…”. Διαβάσαμε την ανακοίνωση, κοίταξα το Νίκο, με κοίταξε, “τί είναι αυτό;”, του λέω. Δίστασε λίγο, κι ύστερα: “Έ, δεν καταλαβαίνεις, αν είναι κάποιος να πάει, ας είμαι εγώ. Ας μην είμαστε κι οι δυο”. Ήξερα πως κάτι έκρυβε αυτή η αινιγματική εξήγηση. Την αποκρυπτογράφησα όταν ήρθε η ώρα της. Εκείνη τη στιγμή, διαβάζοντας την “καταγγελία”, το μόνο που ακούσαμε, πολύ πριν ακουστεί το απόσπασμα, ήταν το “πυρ!”…

Λίγες μέρες νωρίτερα, σε ένα γράμμα του από εκείνα που ανταλλάσσαμε και στην Καλλιθέα συμπληρώνοντας όσα δεν είχαμε προλάβει να πούμε στις σύντομες συναντήσεις μας τα μεσημέρια στο προαύλιο, μου έγραφε: “…μα φαίνεται πως το βιβλίο θα κλείσει πριν φτάσουμε στο τέλος. Και ποτέ άλλοτε όσο τώρα δεν ήθελα να ζήσεις τουλάχιστον εσύ. Να ζήσεις για τον Βίκτωρα. Να ζήσεις και για την εκδίκηση. Αυτό θα είναι αύριο η μεγαλύτερη προσφορά στη μνήμη μου”.

Αυτά ήταν τα τελευταία του λόγια και την ώρα του οριστικού χωρισμού: “Όχι, πρέπει να ζήσεις. Για το παιδί. Για την εκδίκηση”. Έζησα -όπως το ήθελε. Για την εκδίκηση -έκανα ό,τι μπορούσα. Με το λόγο και την πένα. Όπως εκείνος το εννοούσε.

*της Έλλης Παππά, “Ο Σύντροφος που περιμέναμε”